قصه گویی، هنر آشتی با کتاب
قصه گویی در گذشته و حال
قصهها احتمالاً قدیمیترین نوع ادبیات در جهان هستند. به راحتی میشود آدمها را از روزگاران قدیم تا به امروز تصور کرد که در جمعهای کوچک و بزرگ خانوادگی و دوستانه، در کنار گرمی بخاری یا رقص لذتبخش شعلههای آتش نشستهاند و سکوت عمیق جنگل و فضای کوچک خانهها را با صدای گرم قصهگو و هیجان شنوندگان در هم میآمیزند.
قصهها قدمتی به بلندای تاریخ دارند. قصهها در حقیقت همان داستانهای شفاهی هستند که نسل به نسل و سینه به سینه منتقل میشوند و گاهی به صورت مکتوب و به شکل کتابها و نوشتهها درمیآیند. اسطورهها و ادبیات کهن هرسرزمینی از دل همین قصههاست که سر بلند میکند. اصلاً نسلهای قدیم را بیشتر با قصهگفتن میشناسند مادربزرگها و پدربزرگها هنوز هم همان قصهگوهای شیرین دوران کودکی هستند که درازی شبها را برای نوههای کوچکشان به خاطرات شیرین و بی بدیل تبدیل مینمایند.
هرچند در دنیای امروز کمتر از گذشتهها قصه گفته میشود. اما این موضوع همچنان امری مهم و لذتبخش است. قصهگویی یکی از بهترین راههای ارتباط گرفتن با کودکان و آموزش آنهاست و قصه وسیلهی خوبی برای انتقال هنجارها و آداب و رسوم جامعه به کودکان است. هرچند باید گفت که قصه گفتن و شنیدن تنها اختصاص به بچهها ندارد و این مهارت وسیلهی خوبی برای ارتباط گرفتن خلاقانه با انسانها در تمام سنین است.
با قصه گفتن میتوان آدمها را با دنیای کتاب و ادبیات آشتی داد. دنیای مکتوب واژهها که با خلاقیت تمام به دنیای ادبیات شفاهی و نمایش تبدیل میشود.
ویژگیهای یک قصهگوی خوب
قصهگویی علاوه بر ادبیات به هنر تئاتر هم نزدیک است. یک قصهگوی خوب به نحوی قصهاش را روایت میکند که گویی خود آن وقایع را تجربه کردهاست نه این که صرفاً آن را شنیده باشد. او در روند کار، هنر سخن گفتن و به کاربردن صحیح واژهها را به خوبی میآموزد و بر فراز و فرود صدا و لحن روایت خود مسلط میشود.
گاهی صدای قصهگو با تغییر شخصیتها تغییر میکند گاهی هم از جا به جاشدن و حرکت دستهایش کمک میگیرد. به عبارت دیگر قصهگویی نوعی نمایش یک نفره است و قصهگو باید بتواند با حرکات و سخنان خود تمام اجزای یک قصه را هم چون یک تابلوی نقاشی زیبا برای مخاطبان ترسیم نماید.
نگاه به چشمان مخاطب و درک هیجانات و احساسات او تجربهی لذت بخشی است که به صمیمیت دو طرف میانجامد و در نهایت این هنر قصهگویی است که کمک میکند حرف دل انسانها و تخیلات ایشان به نحوی خلاقانه به دیگری انتقال یابد.